Theo Caythuocvietnam.vn thì cây vối có tên khoa học là Cleistocalyx operculatus, thuộc họ Sim (Myrtaceae) và là loại cây mọc nhiều ở vùng nhiệt đới.  

Cây vối thường có nhiều ở miền Bắc cao chừng 5 – 6 m với đường kính có thể lên đến 50cm. Cây vối có cuống lá dài 1- 1,5 cm và phiến lá cây vối dai, cứng.  

Cây vối có hoa gần như không cuống, màu lục nhạt, trắng, riêng quả thì hình trứng có đường kính 7 – 12 mm khi chín có màu tím sậm, có dịch. Đối với lá vối non, cành non và nụ vối đều có mùi thơm dễ chịu đặc biệt của vối. 

Trong đông y, vối có vị hơi chát, có tính mát và không độc. Vối có tác dụng thanh nhiệt giải biểu, tiêu trệ, sát khuẩn. 

Các bộ phận của cây vối như lá, nụ, rễ, vỏ được người dân dùng là trà uống giải khát giúp kích thích hệ tiêu hóa, ăn ngon miệng hơn. Với vị chát đắng của mình, nước từ cây vối sẽ kích thích tiết nhiều dịch tiêu hóa, chất tanin bảo vệ niêm mạc ruột, hoa làm thuốc chữa đầy bụng, khó tiêu, tiêu chảy, mụn nhọt, viêm đại tràng mạn tính. Đặc biệt tinh dầu vối có tính kháng khuẩn nhưng lại không có hại vi khuẩn có ích trong ruột. 

Lá vối tươi 

Nghiên cứu của GS Đỗ Tất Lợi cho biết lá và nụ vối có chất kháng sinh thực vật, diệt được nhiều mầm vi khuẩn gây bệnh, kể cả vi trùng Gram- và Gram+.  

Cũng theo Đẹp và Khỏe, nhiều nghiên cứu về dược tính của cây vối trong những năm qua cho thấy thành phần hoạt tính của nụ vối là một hợp chất polyphenol có tên là 2’,4’-dihydroxy-6’-methoxy-3’,5’dimethylchalcone. Chất này đã tạo ra hiệu ứng đảo ngược trên các tế bào ung thư đa kháng thuốc (Multidrug resistance). 

Bên cạnh đó, các nhà khoa học của Viện dinh dưỡng quốc gia và Đại học phụ nữ Nhật Bản khẳng định trong nụ vối có chứa một hàm lượng polyphenol cao (tương đương 128mg catechin/gam trọng lượng khô) và hoạt chất ức chế men alpha-glucosidase nên nụ vối có khả năng hạn chế tăng đường huyết sau ăn đồng thời hỗ trợ ổn định đường huyết và hỗ trợ giảm lipid máu. Nụ vối cũng có khả năng phòng ngừa biến chứng của đái tháo đường khi điều trị lâu dài bằng cách uống nước vối thường xuyên. 

Công dụng của lá vối 

Nụ vối có tác dụng chống ô xy hóa cho cơ thể

Nụ vối có khả năng triệt tiêu các gốc tự do, chống ô xy hóa mạnh và làm giảm sự hình thành đục thủy tinh thể, bảo vệ sự tổn thương tế bào bê-ta tuyến tụy từ đó phục hồi các men chống ô xy hóa trong cơ thể. 

Lá vối có tác dụng giúp đào thải chất độc 

Lá vối có tác dụng cung cấp một số muối khoáng và vitamin cần thiết cho cơ thể. Đặc biệt, lá vối có tác dụng giải khát, làm mát cơ thể, lợi tiểu, giúp cơ thể đào thải các chất độc qua đường tiết niệu.

Quả vối (Ảnh: Internet) 

Lá vối có tác dụng làm thuốc sát khuẩn cho da 

Một số chất kháng sinh có chứa trong lá vối có tác dụng tiêu diệt được nhiều loại vi khuẩn gây bệnh nên lá vối được dùng nước thuốc sát khuẩn trị các bệnh ngoài da, ghẻ lở, mụn nhọt...hoặc để chữa chốc lở đầu chỉ cần lấy lá vối tươi nấu lấy nước đặc để gội đầu.

Lá vối có tác dụng giúp giảm mỡ máu: Dùng lá vối hãm uống thay trà và uống thường xuyên để có tác dụng tốt với sức khỏe.  

Lá vối có tác dụng trị đau bụng đi ngoài, phân sống 

Dùng lá vối kết hợp với núm quả chuối tiêu đem thái nhỏ phơi khô rồi sắc uống 2 lần/ngày và uống liên tục trong 3 ngày.

Lá vối phơi khô 

Lá vối có tác dụng chữa đầy bụng, không tiêu: Dùng vỏ thân cây vối sắc nước đặc uống 2 lần trong ngày và uống liên tục trong 3 ngày 

Rễ vối có tác dụng chữa viêm gan, vàng da: Dùng rễ vối sắc uống mỗi ngày. 

Lá vối có tác dụng chữa viêm đại tràng mạn tính: Dùng lá vối và nát ngâm trong nước sôi uống thay nước hàng ngày. 

                                                                                                                                Tú Liên (t/h)